Sınav kaygısı nedir?
Sınav kaygısı; daha önceden öğrenilen bilgilerin sınav sırasında etkili bir şekilde kullanılmasını engelleyen ve başarının düşmesine neden olan yoğun kaygı olarak tanımlanmaktadır.
Sınav kaygısı neyle ilişkilidir?
Bireyin sınavla ilgili zihinde oluşturduğu imaj, sınava yüklediği anlamlar, sınav sonrası duruma yapılan göndermeler ve sınav sonrası elde edilecek kazanımlara verilen önem sınav kaygısının oluşmasında oldukça etkilidir.
Sınav kaygısının belirtileri nelerdir?
Huzursuzluk, kaygı, tedirginlik, sıkıntı, başarısızlık korkusu, çalışma isteksizliği, mide bulantısı, taşikardi, titreme, ağız kuruluğu, can sıkıntısı, terleme, uyku bozuklukları, karın ağrıları vb. fiziksel şikâyetler, dikkat ve konsantrasyonda (odaklanmada) bozulma, özgüvende azalma, yetersiz ve değersiz görme sık görülen semptomlardır.
Sınav kaygısı yaşandığı nasıl anlaşılır?
Öğrencinin başarısında belirgin bir düşüş gözlenir. Ders çalışmayı erteleme, sınav ve hazırlığı hakkında konuşmayı reddetme vardır. Soru sorulmasından rahatsız olurlar. Dikkat dağınıklığı, odaklanamama, Fiziksel yakınmalarda dikkat çeken bir artış (karın ağrısı, mide bulantısı, terleme, uyku düzensizliği, iştahsızlık ya da tersine aşırı yeme, genel mutsuz bir ruh hali vb.), çok çalışılmasına karşın performans düşüklüğü kaygının varlığını gösterir.
Sınav kaygısının etkileri nelerdir?
Sınav kaygısının başlıca etkilerini; zihinsel becerilerde zayıflama, fiziksel rahatsızlıklar, öğrenilen bilgileri aktaramama, dikkatte azalma, enerji azlığı, okuduğunu anlamama, sınavın içeriğine değil de kendisine odaklanma ve düşünceleri organize etmede zorluk çekme şeklinde sıralayabiliriz. Sınav kaygısı, gerçekçi olmayan beklentiler ve yorumlar içerdiği için yanıltıcıdır. Öğrenciyi bilinçsizce kendi davranışlarını kontrol edemez hale getirir…
Sınav kaygısı neden oluşur?
Gerçekçi olmayan düşünce şekillerine sahip olmak, kaygı oluşumundaki en önemli süreçlerdir. Kişilik yapısı depresyona yatkın (mükemmeliyetçi, rekabetçi) kişilerde daha sık görülür. Sosyal çevrenin beklentileri ve baskısı da önemli bir faktördür.
Sınav kaygısının ortaya çıkmasında etkisi olan olumsuz düşünceler vardır. “Sınava hazır değilim”, “Bu bilgiler çok gereksiz ve saçma. Nerede ve ne zaman kullanacağım ki?” “Sınavlar niye yapılıyor, ne gerek var?” “Bu bilgiler gelecekte benim işime yaramaz”, “Sınava hazırlanmak için gerekli zamanım yok ki!”, “Bu konuları anlayamıyorum, aptal olmalıyım”, “Ben zaten bu konuları anlamıyorum”, “Biliyorum, bu sınavda başarılı olamayacağım”, “Sınav kötü geçecek”, “Çok fazla konu var, hangi birine hazırlanayım?” sıklıkla gözlenen olumsuz düşüncelerdir.
Seçilebilecek düşünceler nelerdir?
Kaygıyla başa çıkmak için geliştirilebilecek seçenekler vardır. “Yapmam gereken nedir?”, “Yapabildiğimin en iyisini yapabilirim.”, “Olabilecek en kötü şey ne?”, “Dünyanın sonu değil, telafisi var.”, “Bunda başarısız olmam her zaman olacağım anlamına gelmez.”, “Yeterli zamanımın olmadığı doğru, ancak olan zamanımı en etkili şekilde nasıl kullanabilirim?”, “Tüm kaynakları çalışamasam bile, önemli bölümlere öncelik vererek sınava hazırlanabilirim, hiç olmazsa bu bölümlerden puan kazanırım.”, “Başarırsam hayatımın önemli bir dönüm noktasını aşacağım. Başarısız olmam tembel ve beceriksiz olduğumu göstermez. Daha fazla çalışmam gerektiği anlamına gelir.”, “Zamanı kendi yararıma kullanmak benim elimde" şeklinde örnek verilebilir.
Sınav kaygısıyla başa çıkma yolları nelerdir?
Düşünceleri ve inançları sorgulamak, gerçekçi olmayan düşünme alışkanlıklarını farklı bir bakış açısıyla yeniden değerlendirmek, nefes egzersizleri, gevşeme egzersizleri, kaygıyı bastırmak yerine kabul etmeye ve tanımaya çalışmak, düşünceleri durdurma tekniği, dikkati odaklama başa çıkma yollarıdır.
Hangi düşüncelerin değişmesi amaçlanır?
"Hayatta başarılı ve mutlu olmak için sınavı geçmekten başka çare yok, kazanmak zorundayım, kazanamazsam kimsenin yüzüne bakamam, sınav kim olduğumu gösterir, ben yetersizim, hiçbir şey yapamam” gibi olan düşüncelerin değişmesi amaçlanır.
Sınav kaygısı ve aile ilişkisi nasıldır?
Aile için sınavın anlamı, sınava yönelik tutum ve yaklaşımları önemlidir. Aileler genellikle kendi kaygılarını çocuklarına yansıtırlar. Çocuktan beklentilerinin yüksek olması, ayrıntılarla aşırı meşgul olmaları, sınavı bir araç değil, bir amaç olarak görmeleri çok önemlidir.
Ailelere neler önerilmelidir?
Aileler sınırlarının farkında olmalıdır. Güven ve sorumluluk vermeli, önemsemeli ve olumlu geri bildirim vermelidir. Sınav hakkında konuşurken dikkatli, gerçekçi olmalı ve akranlarıyla kıyaslama yapmaktan kaçınmalıdır. Duygu ve düşünceleri paylaşmak, empati yapmak önemlidir. Sınavı yüceltmemek, ölüm kalım meselesi haline getirmemek ve cesaret verici olmak tavsiye edilir. Çocuklar koşulsuz sevilmelidir. Aile üyeleri uygun rol model olmalı, uygun aile ortamı sağlamalı ve uygun problem çözme davranışları geliştirmelidir.
Aileye yönelik girişimler nelerdir?
Ailenin bakış açısında değişiklik yaratmak ve beklenti düzeyini gerçekçi sınırlara indirmek başlıca girişimlerdir.
Sınav kaygısı hakkında aklınızda soru işaretleri varsa bizimle iletişime geçebilirsiniz.
