Özel Gereksinimli Bireylerde Ekolali
Ekolali kısaca özel gereksinimli bireylerde görülen konuşma tekrarı olarak tanımlanabilir. Normal olarak çocuklarda 2 veya 3 yaşlarına kadar duyduğu her kelimeyi ve sesleri tekrar etmeleri doğaldır ancak bu durum ileride iletişimine zarar verecek durumu gelirse bu durumuna ekolali denir.
Ekolali en çok otizmli çocuklarda görülmektedir ancak birçok diğer sendromlarda da görülebilmektedir.
Ekolaliyi gecikmiş ve anında ekolali olarak ikiye ayırırız.
Gecikmiş ekolalide tekrarlamalar seslerden çok daha sonra oluşur; anında ekolalide ise sesler duyulur duyulmaz tekrar edilir.
Anında ekolalide çocuklar ekolali yaparak bilgi vermeye çalışabilir. Örnek olarak "Acıktın Mı" gibi sorulara sevdiği yiyeceğin reklam repliğini tekrar eder. Gecikmiş ekolalide etkileşimli şekilde iletişim kurulamaz ve iletişim amacı taşınmaz. Ekolaliye sahip birey aniden duyduğu herhangi bir kelimeyi veya cümleyi tekrarlayabilir.
Otizmli çocuklar özdenetimlerini sağlamak amacıyla da ekolali yapabilirler.
Gecikmiş ekolali durumlarında; etkileşime geçme temelli terapilere başlamak çok iyi olabilmektedir. Çocuğun ekolali durumu bu uygulama ile daha tipik ve işlevsel olacak sizinle iletişime geçebilecektir.
Ekolali, dil gelişiminin doğal parçalarından biridir. Tamamen önlenmesi her zaman en iyi fikir değildir.
Ekolaliyi önlemek için ebeveynlerin yapması gerekenler şunlardır;
Ekolaliyi hangi durumlarda yaptığını belirlemek gerekmektedir. Dikkat çekmeye mi çalışıyor, bir soruyu mu yanıtlıyor veya tek başına mı oynuyor? Bunları yaparken nasıl bir duygu durumu içerisinde görünüyor.
Dikkat çekmek amaçlı yapıyorsa; duymazlıktan gelinip dili daha işlevli kullandığı sürece cevap vermek daha iyi gelecektir.
Günlük söz kalıplarını öğretebilirsiniz, örneğin sabah olduğunda doğan güneşin olduğu bir resmi gösterip "günaydın" derseniz, çocuğunuz uyanınca size günaydın diyecek ve daha işlevli bir iletişimde bulunmasını sağlayacaktır.
Basit ve anlaşılır şekillerde konuşup, kelime sayısını en az düzeyde tutarak sakin bir şekilde konuşulmalıdır. Çocukla iletişimde bulunmak için kendisine fırsat tanımalısınız. İletişimlerindeki olumsuz kullanımları görmezden gelmeli konuşmasına izin vermelisiniz.
Araştırmalar sonucunda ekolaliye sahip çocukların ebeveynlerinin öncülüğünde daha iyiye gittiği ve daha işlevli bir iletişime sahip olduğu görülmüştür.
